Ολοι στο χομπυ καποια στιγμη θα ακουσουν για αναφορες σε πινελα με φυσικη τριχα, τα λεγομενα απο kolinsky ή επι το ελληνικοτερο σαμουρι. Απο αρθρα μεχρι φιλους ή και πωλητες καταστηματων, ολοι σκεπτονται καποια στιγμη να αποκτησουν μερικα απο αυτα τα ακριβα αλλα φημολογουμενα ως ''μαγικα'' εργαλεια. Αποφασισα να γραψω δυο πραγματακια, οχι καμια φοβερη αποκαλυψη βεβαια, που ισως βοηθησουν στην επιλογη και την συντηρηση νεους ή και παλιους μοντελιστες που ερχονται πρωτη φορα σε επαφη μαζι τους.
1 Τι ειναι αυτα τα πινελα?Τα πινελα kolinsky ειναι πινελα που εδω και εκατονταδες χρονια κατασκευαζονται απο φυσικη τριχα του χειμερινου τριχωματος του αρσενικου Kolinsky. Ενα ειδος νυφιτσας που ζει στην βορεια Ασια και ιδιαιτερα στην Σιβηρια. Εσφαλμενα τα πινελα αναφερονται ως απο red sable/σαμουρι το οποιο οφειλεται μαλλον σε ευφημισμο, μιας και το Sable (Ζιμπελινα) ειναι ενα συγγενες αλλα διαφορετικο ειδος της οικογενειας των μουστελιδων (που περιλαμβανει επισης τα βιζον, κουναβια, βυδρες κτλ) και απο αυτο παιρνουμε την πανακριβη γουνα του. Το Kolinsky ειναι ο παρακατω εικονιζομενος τυπακος που ειμαι σιγουρος οτι αναθεματιζει την στιγμη που δεν γεννηθηκε κουναβι.
Τα Κοlinsky εκτρεφονται σε ειδικες εγκαταστασεις. Ως ρατσα με καταλληλοτερο τριχωμα κρινεται αυτη της Σιβηριας στην περιοχη Κολα. Το τριχωμα της ουρας θεωρειται ως το καλυτερο ποιοτικα και με αυτο φτιαχνονται πινελα υψηλων προδιαγραφων. Φανταστειτε να σας κυνηγουν να σας σκοτωσουν, για τις κωλοτριχες σας. Πακετο....
Αυτο που κανει αυτα τα πινελα διαφορετικα ειναι η ιδια η συσταση της τριχας. Επιτρεπει την καλυτερη δυνατη απορροφηση και εναποθεση της χρωστικης ουσιας, εχει υπερεχουσα ελαστικοτητα και αντοχη. Λογω της εξαιρετικης απορροφητικοτητας και απαλοτητας της γραφης τους, αυτα τα πινελα ταυτιστηκαν απο νωρις με τα υδατοχρωματα και ειδικα τις ακουαρελες.
2 Ειναι ολα τα πινελα που αναγραφουν Kolinsky ή Red Sable ιδια?Οχι. Οπως οτιδηποτε αλλο σε αυτον τον κοσμο υπαρχουν διαφορετικες κατηγοριες, ποιοτητες και κατασκευαστες. Ακριβως γιαυτο το λογο μπορουμε να συναντησουμε ακριβα ή υποπτα φθηνα πινελα. Σε αυτην την περιπτωση ισχυει 100% το ''οτι πληρωνεις παιρνεις''. Οι ποιοτητες διαφερουν κυριως απο το μερος της ουρας που εχει παρθει το τριχωμα. Οσο παμε προς την ακρη, τοσο καλυτερη τριχα. Επισης ρολο παιζει η ποσοστωση τριχων απο αρσενικο και θηλυκο. Το αρσενικο ειναι αυτο με την υψηλοτερη ποιοτητα τριχας (τελικα ακομα και νυφιτσα να εισαι, ο αντρας την πληρωνει την νυφη παντα).
Υπαρχουν αρκετοι κατασκευαστες αλλα τα μεγαλυτερα ονοματα που προσφερουν κορυφαια προιοντα διαχρονικα ειναι τρια. Winsor & Newton (series No7), Raphael, Da Vinci. Φυσικα υπαρχουν πολλες αλλες αξιοπρεπεστατες μαρκες οπως Rosemary & Co, Escoda κτλ κτλ που δεν εχουν τοση μεγαλη παραδοση στο χωρο ή ποιοτικα τα προιοντα τους ειναι ενα κλικ κατω, το οποιο αντισταθμιζουν με την καλυτερη τιμη.
3 Σιγα μην δωσω τοσα λεφτα για ενα πινελο! Τι εχουν τα συνθετικα?Ειναι αληθεια οτι τα συνθετικα πινελα εχουν βελτιωθει σε μεγαλο βαθμο. Κυκλοφορουν μαλιστα διαφορες μιξεις συνθετικης και φυσικης τριχας που η πινελια τους ειναι πολυ καλη. Ομως υπαρχουν ακομη καποια βασικα θεματα.
A) Η υποδεεστερη απορροφηση χρωματος, δηλαδη θα πρεπει να φορτωσετε περισσοτερο χρωμα και σε μεγαλυτερη συχνοτητα.
B) Η ελλειψη ελαστικοτητας. Αυτο οδηγει στο γνωστο τσιγκελακι στην ακρη της μυτης λογω καμψης των τριχων μετα απο ενα διαστημα χρησης. Ειδικα στον μοντελισμο που το πινελο δεν χρησιμοποιειται σε φλατ και σχετικα ομαλη επιφανεια οπως το χαρτι, αλλα σε σκληρα υλικα με εντονο αναγλυφο. Aυτη η παραμορφωση ουσιαστικα αχρηστευει την μυτη του πινελου και το στελνει στα κατεργα του drybrush.
Τα συνθετικα πινελα κοστιζουν φθηνοτερα, γυρω στα 2 με 4 ευρω το ενα. Ομως αν σκεφτει κανεις την συχνοτητα που πρεπει να αλλαχθουν, το τριπλασιο ή τετραπλασιο κοστος ενος πινελου με φυσικη τριχα το οποιο με φροντιδα θα κρατησει χρονια ολοκληρα, δεν ειναι αναλογικα και τοσο μεγαλο. Μην ξεχναμε οτι ετσι κι αλλιως για τον μοντελισμο δεν χρειαζονται τα πολυ ακριβα μεγαλα νουμερα.
3 Πως φροντιζουμε τα πινελα μαςΟχι μονο τα πινελα με φυσικη τριχα, αλλα ολα χρειαζονται καποια φροντιδα για να ειναι μαζι μας οσο το δυνατο μεγαλυτερο διαστημα. Σωστη χρηση, σωστος καθαρισμος, σωστη αποθηκευση.
Ποτε δεν βουταμε το πινελο ολο μεσα στο χρωμα, παρα μονο μεχρι την μεση. Ετσι αποφευγουμε την υπερβολικη συγκεντρωση μπογιας στην βαση του πινελου και μεσα απο το μεταλλικο στελεχος. Η συγκεντρωση χρωματος εκει αλλοιωνει το σχημα των τριχων εκ των εσω οδηγωντας ετσι στο να χασει το πινελο την σωστη φορμα και μυτη του. Ουσιαστικα ειναι αδυνατον να μην παει καθολου χρωμα εκει λογω της ιδιας της φυσης του πινελου, ομως οσο λιγοτερο, τοσο καλυτερα. Δεν συμπεριφερομαστε στο πινελο σαν ταβανοβουρτσα και δεν το αναγκαζουμε να κανει κινησεις οι οποιες ειναι αντιθετες με την φορα που μπορουν να λυγισουν οι τριχες. Απαλες κινησεις που εκμεταλευονται την ελαστικοτητα του ειναι το καλυτερο.
Μετα την χρηση πρεπει να ακολουθησει σωστος καθαρισμος. Οχι απλα να το κουνησετε λιγο μεσα σε νερακι δεν φτανει. Θα πρεπει να καθαρισετε το πινελο με χλιαρο νερο και λιγο σαπουνι. Ιδανικα μπορειτε να αγορασετε καποιο εξειδικευμενο σαπουνι για πινελα, το οποιο ειναι ειδικα σχεδιασμενο για αυτη την δουλεια, οπως τα παρακατω:
Εγω χρησιμοποιω το δευτερο και σας διαβεβαιω οτι πολλες φορες εχω εκπλαγει απο την βρωμα που βγαζει το ''καθαρο'' πινελο μου. Με βρεγμενο πινελο κανετε λιγο αφρο στην επιφανεια του σαπουνιου και μετα το στριβετε στην χαραμαδα της παλαμης σας, μεχρι να μην βγαινουν πια ιχνη μπογιας. Με αυτον τον τροπο καθαριζει αρκετα και το δυσκολο μερος στην βαση. Ενα βαζακι θα σας κρατησει παααααρα πολυ καιρο. Επειδη τα πινελα εχουν φυσικη τριχα, η καταπονηση με τα χρωματα, αλλα και το σαπουνι καθαρισμου μπορει να την ξηρανουν λιγο. Κατα διαστηματα λοιπον, μετα το πλυσιμο, τσιμπαμε μια πινελια μαλακτικο μαλλιων και την δουλευουμε μαλακα. Ξεπλενουμε και εχουμε ενα αναζωογονημενο πινελο. Σε λιγο θα τους κανουμε και ντεκαπαζ...
Αφου πλυθει και στεγνωσει το πινελο, πρεπει να σιγουρευτουμε οτι θα κρατησει το σχημα του. Οι τριχες μεν ειναι κομμενες καταλληλα, αλλα καλο ειναι να τους το ''θυμιζουμε''. Η καταλληλοτερη ουσια για αυτη την δουλεια ειναι το... σαλιο. Πολλοι βαζουν τα πινελα στο στομα, οπως ενας καθηγητης που ειχα (ποσο χρωμα/χημικα πρεπει να εχει φαει αυτος ο ανθρωπος), εγω προτιμω να φτυσω και να βουτηξω το πινελο μεσα. Μετα με στριβοντας το και με τα δακτυλα του δινουμε το σωστο σχημα και βαζουμε το καπακι ωστε να προστατευτει. Αν καποια στιγμη καποιες τριχες επιμενουν να πετανε δεξια και αριστερα, πρωτου πιασετε κοπιδια και ψαλιδια προς καρατομηση τους, βουτηξτε το πινελο σε αραβικο κομι. Ειναι ενα προσθετο για νεροχρωματα το οποιο ειναι κολλωδες αδιαλυτο και επι της ουσιας ειναι ιδιο με την κολλα που αρχικα ειχε επανω το πινελο οταν το αγορασατε. Βουτηξτε το στο υγρο, σχηματιστε την μυτη και αφηστε το μερικες μερες. Υπαρχει σοβαρη πιθανοτητα οι τριχες να διορθωσουν την αποσχιστικη ταση τους. Με αυτα τα απλα βηματακια θα εχετε το καλο σας πινελο μαζι σας για πολλα χρονια. Εχω πινελα που χρησιμοποιουσα πριν 15 χρονια σαν σπουδαστης, τα οποια εχουν δουλεψει απο σινικη, εως ακρυλικα.
4 Πως διαλεγω ενα πινελο?Πιστευω οτι η επιλογη ενος καλου πινελου ειναι προσωπικη υποθεση. Αποφευγω να παραγγελνω εξ αποστασεως. Ο λογος ειναι οτι επειδη τα πινελα αυτα συνηθως ειναι χειροποιητα, δεν ειναι 100% ιδια μεταξυ τους. Επισης εχουν υπαρξει θεματα με τον ποιοτικο ελεγχο. Πχ η Winsor & Newton εχει ως ναυαρχιδα την σειρα 7. Αυτη η σειρα δημιουργηθηκε για την βασιλισσα Βικτωρια και θεωρειται αν οχι η καλυτερη παγκοσμιως (πολλοι τοποθετουν σε αυτη την θεση τα Raphael) τοτε σιγουρα η δευτερη καλυτερη. Θεωρητικα περιμενεις ενα αψογο προιον. Για ενα μεγαλο διαστημα ομως υπηρχε ενα θεμα με τον ποιοτικο ελεγχο και το ειχα διαπιστωσει με τα ιδια μου τα ματια. Καποια πινελα ηταν εξαιρετικα και καποια ειχαν ελλατωματα οπως το σχημα ή η μυτη. Οχι σε τραγικο επιπεδο, αλλα σιγουρα οταν αγοραζεις κατι που θεωρειται και τιμολογειται ως κορυφαιο, εχεις τις αναλογες απαιτησεις. Καντε λοιπον τον κοπο και επιλεξτε οι ιδιοι τα πινελα σας ή στειλτε καποιον που εμπιστευεστε.
Περα απο τον ελεγχο με το ματι, καποια καταστηματα ειδων ζωγραφικης (δυστυχως οσο παμε ολο και λιγοτερα) αν το ζητησετε θα σας δωσουν ενα κομματακι χαρτι και λιγο νερο. Αφου βουτηξετε το πινελο στο νερο, καντε μια δυνατη αποτομη καθοδικη κινηση κοβωντας τον αερα (μια κινηση, οχι το σημαδι του Ζορρο
). Αν οι τριχες του πινελου επανελθουν στο σωστο σχημα και σχηματισουν σωστη μυτη, αγοραστε το παραυτα.
5 Ποια ειναι τα ορια των πινελων με φυσικη τριχα?Ακριβως λογω του οτι ειναι φυσικο τριχωμα, η επαφη με δυνατα χημικα το φθειρουν περισσοτερο. Ισχυρα διαλυτικα, εναμελ, μεταλλικα χρωματα, καλο θα ηταν να μην χρησιμοποιουνται με πινελα απο φυσικη τριχα. Βεβαια καποιος μπροστα στην καλυτερη αποδοση μπορει να αδιαφορει για την οικονομικη πλευρα του θεματος. Τα μεταλλικα χρωματα επειδη περιεχουν μικροσκοπικα ρινισματα, χαραζουν μικροσκοπικες αμυχες στις τριχες του πινελου.
6 Μας ζαλισες με τις νυφιτσες και τις τριχες, τιποτα γενικα χρησιμο εχεις να μας πεις?Ε.. ισως. Πολλοι ισως να μην εχουν συνειδητοποιησει οτι τα πινελα που χρησιμοποιουμε στον μοντελισμο, επι το πλειστον ειναι πινελα ακουαρελας. Συνθετικα ή φυσικα λοιπων μπορουμε να τα βρουμε σε καταστηματα ειδων σχεδιου και ζωγραφικης σε μεγαλυτερη ποικιλια ειδων και τιμων απο τα μοντελιστικα καταστηματα. Εκτος απο την ακριβη σειρα της Vallejo με φυσικη τριχα, οτιδηποτε αλλο εχω συναντησει, ειναι απο σχεδον αποδεκτο εως κακο. Μπορει να κανω λαθος καπου, δεν τα εχω δοκιμασει ολα, αλλα ακομη και φιρμες τυπου army painter, citadel που υποτιθεται οτι εχουν πινελα ειδικα για μοντελισμο (ποσο μαλλον τα brands που φερουν επωνυμια καταστηματων) βγαζουν πολυ κατωτερα συνθετικα απο εταιρειες καλων τεχνων. Και ειναι λογικο ως ενα σημειο πιστευω.
Αν καποιος δεν θελει να παρει φυσικη τριχα, αλλα θελει ενα καλο συνθετικο, τα καλυτερα που εχω συναντησει ειναι τα Da Vinci η σειρα nova synthetics
Eχουν την μεγαλυτερη αντοχη και την πιο λεπτη μυτη απο ολα τα συνθετικα που εχουν πεσει στα χερια μου και μπορουν να βρεθουν στην Ελλαδα. Απο οσο γνωριζω τα φερνει μονο ο Κατσαχνιας στην 3η Σεμπτεμβριου, του οποιου η νοοτροπια δεν μου πολυαρεσει, αλλα τι να κανουμε...
Σε περιπτωση που βοηθα παραθετω απο που ψωνιζω πινελα. Ισως καποια να διατιθενται κι αλλου, αλλα εμενα βολευουν τα παρακατω καταστηματα, οποτε μην νομιζετε οτι παιρνω τιποτα μιζες (αν και δεν θα ελεγα οχι εδω που φτασαμε
)
Winsor & Newton > Πλαισιο
Raphael > Pacoart center
Da Vinci > Κατσαχνιας
Vallejo (τα οποια προμηθευτηκα προσφατα και τα βρισκω μια χαρα) > Aθηναϊκες Μινιατουρες